W Brdyujściu stanął pomnik w hołdzie marynarzom, którzy walczyli z Niemcami na Wiśle w Fordonie
24 października 2019 roku w Brdyujściu został odsłonięty pomnik upamiętniający marynarzy Oddziału Wydzielonego „Wisła”, którzy w 1939 roku wyruszyli do walki z niemieckim agresorem.
We wrześniu 1939 roku, w porcie Brdyujście, stacjonował Oddział Wydzielony „Wisła” – oddział Polskiej Marynarki Wojennej wydzielony pod koniec marca 1939 z Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej i przebazowany na Wisłę. W czasie kampanii wrześniowej 1939 podlegał Armii Pomorze. Dowodził nim komandor ppor. Roman Kanafoyski.
80 lat później w miejscu, skąd flotylla rzecznych okrętów bojowych wypłynęła do walki z niemieckim agresorem, odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika upamiętniającego te wydarzenia.
– Jestem niezmiernie wzruszony, że znajduję się w miejscu, z którego 80 lat temu mój dziadek na czele flotylli rzecznej, Oddziału Wydzielonego „Wisła”, wyruszył we wrześniu 1939 roku do obrony Ojczyzny. Do dyspozycji miał załogę składającą się z 86 marynarzy, w tym oficerów i podoficerów, 7 okrętów obojowych i kilka statków z zaopatrzeniem. Dziadek i jego marynarze dobrze wykonali powierzone im rozkazy – wspominał podczas uroczystości wnuk dowódcy, Roman Kanafoyski.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku, OW „Wisła” pod dowództwem komandora ppor. Romana Kanafoyskiego wziął aktywny udział w walkach z Niemcami. 2 września okręty flotylli odpierały nalot bombowców na most w Fordonie, zestrzeliwując 3 niemieckie samoloty. 3 i 4 września karabiny maszynowe okrętów „Wisły” osłaniały przed lotnictwem mosty w Toruniu. W nocy 5/6 września, wykorzystując brandery wykonane z kajaków i miny pływające, flotylla zniszczyła przeprawę niemieckiej 3 DP pod Topólnem. 6 września, wobec polskiego odwrotu, została skierowana do Włocławka. 9 września rano Oddział Wydzielony otrzymał rozkaz wycofania się w górę rzeki do Modlina, co okazało się niewykonalne ze względu na suszę i niski poziom wody na Wiśle. Wtedy znaczna część flotylli uległa samozatopieniu.
– Jestem szczęśliwy, że po latach udało się upamiętnić dziadka – powiedział Roman Kanafoyski i podziękował za inicjatywę Robertowi Szatkowskiemu, prezesowi Stowarzyszenia Bydgoski Wyszogród i Jackowi Podwolskiemu, przewodniczącemu Rady Osiedla Brdyujście, współanimatorom powstania pomnika.
W uroczystości odsłonięcia wziął udział Mirosław Jurkowlaniec, dowódca 3. Flotylli Okrętów.
– Pomnik piękny, symbolizujący dowódcę Oddziału Wydzielonego „Wisła”, symbolizujący marynarkę, czyli dwie kotwice, choć typu rzecznego, to jednak w tamtych czasach to też była marynarka wojenna. To była mała flota, ale wielka duchem. Ma swoje miejsce – miejsce, z którego wyruszyła w bój – powiedział kontradmirał Jurkowlaniec.
Marek Padjas wiceprezes Ligi Morskiej i Rzecznej powiedział – ,,Historia pomników jest tak stara jak ludzkość, nie możemy z nich zrobić martwych ideałów. Pomnik musi żyć a nie kamienieć . Każde z miast: Pińsk, Toruń, Żychlin, Choszczno, Borne Sulinowo, Gdańsk, Hel to miejsca pamięci. Dzisiaj Bydgoszcz opowiada swoją historię, wspomnienie o komandorze Romanie Kanafoyskim. Warto ją chronić, dbać o nią i na niej budować dumę z miejsca, w którym się żyje. Ludzie młodzi kiedyś dorosną i będą decydować o wielu ważnych sprawach, dlatego tak bardzo ważne dla nas i całego świata jest to, aby przyświecające im w życiu autorytety były godne do naśladowania. W młodzieży jest ogromna siła, moc przemiany. Dlatego w młodzieży jest nadzieja na przyszłość.”
Ligę Morską i Rzeczną ponadto reprezentowali: kpt. ż.ś. Jerzy Pielaciński, kpt. ż. ś. Stanisław Fidelis, Elżbieta Kasińska i Antoni Szarmach oraz uczniowie Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej którzy asystowali sztandarowi LMiR.
Autorem pomnika jest artysta rzeźbiarz Romuald Wiśniewski z Kołobrzegu.
Wsparcie dla monumentu w różnej formie udzieliły również Ministerstwo Obrony Narodowej, Urząd Miasta Bydgoszczy, szef Sztabu Generalnego, 1. Pomorska Brygada Logistyczna, Generalna Dyrekcja Dróg i Autostrad, Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej w Nakle, Liga Morska i Rzeczna, firma Abramczyk.
